To ważna płyta. Stanowi dopełnienie recenzji, w której dzieliłem się z Wami spostrzeżeniami na temat koncertów Einojuhaniego Rautavaary (wpis dostępny jest TUTAJ), zawiera bowiem dwie kompozycje tego typu, które nie weszły w skład czteropłytowego wydawnictwa, o którym pisałem wtedy. Jest to II Koncert wiolonczelowy Towards the Horizon pisany w latach 2008/2009 oraz Koncert na perkusję Incantations z 2008 roku.

Mamy tu również wczesną kompozycję Rautavaary, zatytułowaną Modificata. To składające się z trzech części dzieło powstało w roku 1957, jednakże kompozytor powrócił do niego w 2003 roku, wprowadzając szereg zmian i rewizji. Jeśli ktoś lubi dodekafonię to z pewnością znajdzie w tym utworze upodobanie. Słychać tutaj co prawda dalekie echa twórczości Albana Berga, ale na korzyść Rautavaary przemawia to, że i jego własny głos jest tu wcale dobrze słyszalny.

II Koncert wiolonczelowy wywarł na mnie duże wrażenie. To utwór typowy dla późnego stylu Rautavaary – melancholijny, mistyczny, oniryczny, kontemplacyjny, eksponujący skrzące się, migotliwe brzmienia. Linia melodyczna solowego instrumentu jest praktycznie nieprzerwana, raz arabeskowa, raz śpiewna. Orkiestrę kompozytor trzyma dyskretnie w tle, dopiero w trzeciej części dochodzi do burzliwego wyładowania, po którym głos wiolonczeli płynnie przechodzi do swojego najwyższego rejestru, a muzyka powoli i spokojnie wygasa.

Srodze zawiedzie się na Incantations ten, kto spodziewa się, że obecność instrumentów perkusyjnych stanowi dla kompozytora podstawę do zwiększenie wolumenu brzmienia. To nastrojowa, wyciszona kompozycja podobna w duchu do wszystkich późnych utworów tego twórcy. Rautavaara postawił tu na dominację brzmień rozmytego brzmienia wibrafonu i marimby, do instrumentów o nieokreślonej wysokości dźwięków sięgając jedynie okazyjnie. Podtytuł utworu odnosi się do wielokrotnie już wyrażanego przez artystę przekonania o ogromnej roli nieświadomości w życiu. Zgodnie z tym poglądem dzieła nie należą w żaden sposób do artysty, jest on tylko medium, przez które muzyka przemawia jako nieznana i potężna siła. Kompozytor tylko spisuje to, co jest mu w jakiś sposób objawione.

Świetna płyta. Może nie do końca jestem przekonany do Modificaty, ale obydwa koncerty są znakomite i na pewno warto poznać je bliżej. Partie solowe w obu dziełach wykonują artyści, z myślą o których Rautavaara pisał te utwory. Tylko podnosi to wartość tych rejestracji. Polecam!

Einojuhani Rautavaara

II Koncert wiolonczelowy Towards the Horizon*
Modificata 
Koncert na perkusję Incantations**

Truls Mørk – wiolonczela*
Colin Currie – perkusja**
John Storgårds – dyrygent
Helsinki Philharmonic Orchestra

Ondine