Jestem zazwyczaj dość roztrzepany, i tak na przykład o grudniowym recitalu Grigory’ego Sokolova dowiedziałem się dosłownie kilka dni przed nim. Postanowiłem przy okazji nadrobić zaległości z nagrań tego artysty i zaopatrzyć się w jakiś krążek z jego interpretacjami. Traf chciał, że trafiłem na nagranie live koncertów fortepianowych Wolfganga Amadeusa Mozarta i Siergieja Rachmaninowa, uzupełnione filmem dokumentalnym A Conversation that never was. Sokolov nie występuje już niestety z towarzyszeniem orkiestry, więc mamy doskonałą (i w zasadzie jedyną) okazję posłuchać, jak wypadał w tym repertuarze. Nie są to nagrania nowe – Mozarta nagrano w Salzburgu w 2005 roku, a Rachmaninowa w Londynie w roku 1995.

W Koncercie A-dur Sokolovovi partneruje Mahler Chamber Orchestra pod dyrekcją Trevora Pinnocka. To ciekawy Mozart – melancholijny, barwny, ciepły, pastelowo miękki i nasycony, świetnie wyczuty, naturalny i pozbawiony ostentacji. Tempa nie są zbyt szybkie, ale dzięki temu artyści dają muzyce mnóstwo czasu na wybrzmienie i na smakowanie detali. W Adagio tempo jest bardzo powolne, ale Sokolov nigdy nie gubi pulsu, a muzyka płynie z wyjątkowym wdziękiem, elegancją i głębią. Akompaniament orkiestry jest bardzo dyskretny i dobrze dopasowany w ekspresji do partii solowej.

A potem mamy Trzeci Racha… Są takie momenty w życiu zblazowanego muzykologa, że wydaje mu się, że słyszał już wszystko i że nic go nie zaskoczy. A później przychodzi Sokolov i pokazuje mu, jak bardzo się mylił. Trochę tych Trzecich słyszałem (wliczając w to wersję samego kompozytora, Horowitza i Argerich), ale nie pamiętam, żeby którykolwiek z nich dostarczył mi aż tak ogromnych emocji. Intensywność i piękno tego wykonania są piorunujące. Jest tu wszystko, co potrzebne do świetnej interpretacji koncertu Rachmaninowa – koncentracja na rozlewnej melodyce, duże kontrasty tempa i dynamiki, olśniewająca wirtuozeria. Ale jest coś jeszcze – niezwykłe wyczucie dramaturgii, stuprocentowe zaangażowanie, ogromne emocje i napięcie. Sokolov nie zgodził się na jakiekolwiek edytowanie materiału wykorzystanego na tej płycie, a to oznacza, że to PRAWDZIWE nagranie live i jak się tam komuś ręka omsknęła (a omsknęła się też i Sokolovowi) – to tak już zostało. Może brzmienie orkiestry powinno być bardziej wyraziste i zdecydowane, ale „mankament” ten ginie gdzieś wobec rewelacyjnej gry pianisty, który przedziera się przez ten utwór z siłą huraganu. Artysta potrafi rozwinąć prawdziwie zawrotne tempa, a sposób w jaki razem z Tortelierem i orkiestrą budują ostatnią kulminację zapiera dech w piersiach.

Na drugim krążku mamy za to wyreżyserowany przez Nadię Zhdanovą film o Sokolovie – A Conversation That Never Was. Ciekawa to rzecz, bo główny bohater nie wypowiada się tutaj wcale. Robią to za niego jego przyjaciele i koledzy-muzycy. Sokolov zresztą nie udziela wywiadów i starannie ukrywa swoje życie prywatne przed mediami. Dobrze się stało, że chociaż na tyle pozwolił ukazać kilka fragmentów ze swojego życia.

Rewelacyjne wydawnictwo. Koniec i bomba, kto nie słuchał, ten trąba!

Wolfgang Amadeus Mozart
Koncert fortepianowy A-dur nr 23 KV 488

Mahler Chamber Orchestra
Trevor Pinnock – dyrygent

Siergiej Rachmaninow
III Koncert fortepianowy d-moll op. 30

BBC Philharmonic Orchestra
Yan Pascal Tortelier – dyrygent

Grigory Sokolov – fortepian

Deutsche Grammpohon